Wat betekent het woord ‘dankbaarheid’ eigenlijk? Heb je daar wel eens bij stil gestaan? Niet zozeer bij de letterlijke betekenis maar bij wat dankbaarheid voor jou betekent. Wanneer ben je dankbaar? Wanneer spreek je dat uit? In welke situaties? En als je het zegt, waar voel je die dankbaarheid dan? Of heb je er geen gevoel bij? Als je kinderen hebt, op welke wijze leer je je kinderen over dankbaarheid?
Toen ik 9 jaar was vertelde mijn moeder en mijn stiefvader dat we een aantal jaren in Zuid-Afrika zouden gaan wonen. Ik voelde me dankbaar dat ik zo’n bijzonder avontuur ging beleven. Ik maakte er mooie verhalen bij in mijn hoofd en genoot van elk moment van de reis. Ik herinner me nog dat mijn broertje en ik enorm zenuwachtig waren over onze eerste vliegreis. Hij was 5 jaar en wilde absoluut ook een koffer dragen dus werd dat zo’n lief klein blauw kartonnen koffertje met al zijn autootjes en zijn lego. Hij droeg het als zijn heilig bezit. Toen dat koffertje openvloog net voor de roltrap op Schiphol waren we dankbaar dat we alle auto’s en lego nog op tijd bij elkaar konden rapen.
Het was een heerlijke tijd in Zuid-Afrika maar daar gaat deze blog nu niet over. Na een jaar vloog ik terug naar Nederland omdat mijn ouders dachten dat dit beter voor me was. Mijn oma vond het fijn dat ik bij haar kwam wonen en alhoewel ik me verdrietig voelde was ik ook dankbaar dat ik naar familie ging. Ik mistte mijn ouders en met name mijn broertje waar ik voorheen dag en nacht mee optrok. In die tijd was het alleen mogelijk om via brieven met elkaar in contact te komen en een heel enkele keer een telefoongesprek van enkele minuten. Dankbaar voelde ik me bij elk contact dat er was. Toen ik na weer een jaar terug naar Zuid Afrika ging was ik dankbaar dat mijn ouders hadden begrepen dat ik heimwee had. Voor het volgen van de middelbare school vonden mijn ouders het weer beter dat ik dat in Nederland ging doen dus vloog ik weer terug. Het plan was dat ik bij de vrouw van een collega van mijn stiefvader ging wonen, maar al gauw had ik weer last van heimwee en was ik vaak erg verdrietig. Zo verdrietig dat ik nauwelijks deelnam aan het sociale leven. Tante Nel, zo mocht ik haar noemen, had altijd al graag een dochter willen hebben. Ik had alleen zoveel last van heimwee dat ik die rol niet voor haar kon vervullen. Ik maakte me onzichtbaar, zorgde dat ze geen last van me had, hielp met de afwas, stond op tijd op en ging keurig op tijd naar school. Als ik dan weer thuiskwam trok ik me vaak terug op mijn kamer. Mijn grootste vriend was toen een draagbaar platenspelertje waar ik mijn favoriete singles op draaide. Ik was dus niet echt de ‘ideale dochter’.
Dankbaarheid als dwangmiddel
Ik herinner me nog goed hoe de buurvrouw me op een dag aansprak. Ze was vrij direct en vroeg me of ik me wel realiseerde hoe dankbaar ik zou mogen zijn dat tante Nel voor me wilde zorgen terwijl mijn ouders in Zuid-Afrika waren. Dat ik, door zo stil te zijn, erg ondankbaar overkwam. Dat raakte me en ik besloot om beter mijn best te doen. Blijkbaar heb ik toen onbewust de keuze gemaakt om altijd ergens dankbaar voor te zijn.
Na een half jaar besloot tante Nel dat ze een vergissing had gemaakt en vroeg aan mijn grootouders om me te komen halen. Dankbaar en schuldig voelde ik me. Dankbaar dat ik uit dat bedrukte huis weg mocht en schuldig omdat ik vast ondankbaar was dat ik die gedachten had.
Dankbaarheid als overleving
Pas vele jaren later besefte ik dat het steeds manoeuvreren tussen dankbaar en ondankbaar me veel gebracht heeft. En nu kan ik met dankbaarheid zeggen dat het me zelfs zoveel heeft gebracht dat het levensvormend en karaktervormend is geweest. Al vroeg leerde ik dus het verschil in gevoel tussen dankbaar en ondankbaar. Dankbaar zijn hield me op de been en maakte dat ik me staande kon houden. Het maakte me ook sterk.
Het was een dankbaarheid die vanuit angst was ontstaan maar het bracht overleving. Zo kon ik in het leven blijven geloven.
Toch wil ik nu niet alle ouders aansporen om hun kinderen op deze manier de lessen van dankbaarheid te leren. Er zijn naar mijn gevoel andere, meer liefdevolle lessen die ouders aan hun kinderen kunnen schenken. Ik voel totaal geen verwijt naar wie dan ook. Iedereen maakt bepaalde keuzen in het leven die op dat moment goed voelen. We kunnen niet oordelen of iets juist is of niet. Want wie weet zijn bepaalde ervaringen die pijnlijk voelen wel de juiste ervaringen. Ik heb dat in ieder geval zelf wel zo ervaren. We kunnen hier op meerdere manieren naar kijken maar vandaag kies ik voor de ervaring vanuit het gevoel.
Dankbaarheid als ervaring
Als ik nu bijvoorbeeld naar mijn dochter kijk dan zie ik veel van mezelf terug. Vrijwel altijd vrolijk en positief ingesteld gaat ze door het leven. Ik heb mijn kinderen verteld waar ik zelf dankbaar voor ben en was, maar ik heb ze nooit gemanipuleerd met dit woord waardoor ik ze angst zou kunnen inboezemen. Ik geloof niet dat de buurvrouw van tante Nel mij zo zou hebben benaderd als ze wist welke impact dit op mij had. Ze voelde misschien medeleven met haar buurvrouw die het niet makkelijk had met een kind dat heimwee had. Maar dat ze veel teweeg heeft gebracht met haar opmerking dat was duidelijk. Dus dank je wel, buurvrouw van tante Nel voor de waardevolle inzichten die ik kreeg uit dit voorval.
Met mijn kinderen deel ik mijn eigen dankbaarheid zoals hoe ik kan genieten van het ontluiken van de natuur. Zo heel klein maar toch ook heel groots. Hoe ingenieus de natuur in elkaar zit. Ik weet zeker dat als ze dit lezen dat ze enorm moeten lachen over de idiote manieren waarop ik dat vaak deed. Tijdens het autorijden werd ik regelmatig geraakt door een prachtige lichtval. Dan zei ik; ‘kijk snel! en wees dan bijvoorbeeld op een prachtige wolkenpartij. Door mijn plotselinge acties, schrokken ze in het begin. Later was het; ‘O mam weer met haar wolken’ en dan keken ze elkaar lachend aan. Ook vertel ik dat ik dankbaar ben voor alle mooie mensen op mijn pad die me allemaal op hun unieke manier een ervaring gaven over mezelf. Zelfs als ik me gekwetst voel dan ben ik dankbaar voor de aanreiking. En niet te vergeten, ik vertel ze zeer regelmatig hoe dankbaar ik ben dat ik van ze mag genieten zoals ze zijn.
Dankbaarheid als cadeau aan mijzelf
Ik kan zo duizenden momenten van dankbaarheid opnoemen. Dat is het grootste cadeau dat ik ooit heb ontvangen. Het cadeau dat ik aan mezelf gaf en geef in dit leven. Zo leerde ik in mijzelf te geloven en mijn eigen essentie te zien. Ging ik ook de diepe dalen aan in de wetenschap dat ik ook daar dankbaar voor mocht zijn.
Ondankbaarheid en zelfbeklag
Momenten van ondankbaarheid en zelfbeklag heb ik ook ervaren en soms ervaar ik die sensatie nog wel eens in deze turbulente dualistische tijd. Dan trek ik me even terug en ben bij dat gevoel in de wetenschap dat alles goed is zoals het is.
Dankbaar voor Bewust Zijn
In het verleden hield dankbaarheid mij staande, alert en levend. Tegenwoordig houdt het me bewust. Bewust van al het mooie in mijn leven. Bewust van de mogelijkheden die ik mezelf heb geboden. Bewust van de synchroniciteit. Bewust dat door de dwang om overal dankbaar voor te zijn in het verleden ik nu uit vrije wil kan kiezen.
En dit gevoel van dankbaarheid geef ik graag door aan mijn kinderen en de mensen die ik mag begeleiden tijdens hun eigen ont-dekkingsreis, zodat ze (weer) mogen voelen of-en waarvoor ze dankbaar willen zijn. En dat ze zich realiseren dat de mindere momenten in hun leven misschien wel een mooie boodschap in zich dragen.
Een gevoel van dankbaarheid kan er al zijn door het eenvoudig Zijn zonder te Moeten
Ik wens je een vrije keuze